Zeilmaken een vak apart!
Geschreven door Freek Loos met foto's van Addie Tange:
Ontwerpen, digitaal snijden, plakken en stikken maar!
Op zaterdag 8 februari was de VKO op initiatief van Arjan te gast bij zeilmaker Miedema te Heeg. Een buitengewoon inspirerend winterevenement. Het maken van een zeil begint bij het kiezen van het juiste doek. Welk weefsel is het beste, gaat het langste mee, rekt het minst of juist op de plek waar het juist gewenst is? En past er het best een zachte of een harde coating bij? Is de keuze voor het doek eenmaal gemaakt dan begint het maatwerk. Miedema legt uit dat hij voor ieder wedstrijdschip een specifiek zeil kan maken. Daarvoor moet hij eerst kennis hebben van het schip en van de zeilwensen van de stuur. Die info slaat hij op in zijn archief zodat de info ook in de toekomst beschikbaar is. Zijn de specifieke uitgangspunten helder dan begint het ontwerpen. De maximale maten van de lijken en de diagonaal komen rechtstreeks uit de klassevoorschriften. Daar valt niet aan te tornen. Maar met de bolling en de twist kan nog volop gespeeld worden.
Miedema toont zijn speciale ontwerpsoftware waarmee je het zeil als driedimensionaal draadmodel kunt manipuleren. Bijvoorbeeld de twist. Nooit geweten dat de twist (het naar boven toe torderen van de ideale kromming) te maken heeft met naar boven toe veranderend
e windcondities ten gevolge van de aardrotatie. Miedema laat zien hoe hij de bolling van het zeil op ieder gewenst kan veranderen. Zo kun je de optimale bolling modeleren. Maar de ideale kromming van een grootzeil staat niet op zichzelf. Er is immers ook een genua. De aangrijpingspunten en de ‘snit’ van de genua zijn essentieel voor een goed samenspel tussen grootzeil en genua. We willen tenslotte een mooie spleet met laminaire stroming, niet eentje die knijpt of lubbert. Het is het beste als de zeilen bij één en dezelfde zeilmaker vandaan komen. Je krijgt dan een afgestemd setje. De veroudering speelt ook een rol. Nieuwe zeilen kunnen ‘losser’ gevaren worden omdat ze nog strak in de vorm zitten terwijl oude zeilen wat vergevingsgezinder zijn en dus vaak wat verder dichtgetrokken moeten worden. Bij een combi van oud en nieuw moet daar dus ook rekening mee gehouden worden.
Als de vorm tot tevredenheid stemt komt het aan de baanindeling te kiezen. Horizontaal of radiaal? Bij iedere keuze is de rek, en dus ook de vervorming en het zeiloppervlak anders. Het ideale zeil……..Nee, ik ga hier niet alles verklappen. Is de baanindeling gekozen dan drukt zeilmaker Miedema op enter en begint de software uit te zoeken welke indeling van de rol doek het minste materiaal vergt. Je ziet een rechthoek op het scherm waarin de computer aan het puzzelen is met alle stukjes. De software houdt daarbij rekening met de vezelrichting. Het gaat alleen goed als iedere baan in de goede vezelrichting gesneden wordt. Een flinke puzzel, maar na luttele tellen is het algoritme er uit. Voordat we naar de snijtafel gaan geeft Miedema de aanwezigen nog een spinnakertip die wij het volgende wedstrijdseizoen in praktijk gaan brengen.
Met deze nieuwe kennis begeven wij ons naar de vacuumtafel van pak hem beet 8m lang. Op deze tafel ligt een baan uitgerold doek. Het doek is vacuum vastgezogen aan de snijtafel zodat het niet kan verschuiven. De medewerker van Miedema activeert de snij-arm, een geleider over de volle breedte van de tafel waar een sleetje met een vlijmscherp snijwieltje in heen en weer schuift. Je zou het apparaat kunnen vergelijken met een overloop die zich ook in de lengte van de boot kan verplaatsen. Daar waar de schoot aangrijpt zit het mesje (maar dan ondersteboven natuurlijk). Het mesje beweegt over het doek en vervolgens pak je de banen zeil er zo uit. Daar waar het venster komt wordt alleen een klein sneetje in het doek gemaakt en een aantal punten aangekruist voor de positie van het venster. Het sneetje wordt later benut om het overtolige doek weg te snijden als het venster er al in zit.
Dan gaan we naar de vloer. Daar worden alle banen en vensters pas gelegd en dan begint een secuur plakwerkje. Alle banen worden aan elkaar geplakt met 12mm breed dubbelzijdig plakband. Iedere naad heeft dus een exacte overlap van 12mm. Let de plakker even niet op en schuift er plaatselijk een baan 2mm te veel over elkaar dan krijg je een bug in het zeil en is het als wedstrijdzeil ongeschikt. Is het zeil eenmaal geplakt dan worden alle naden doorgestikt met de alom bekende zig-zag steek. Dan rest nog het aanzetten van lijkentouwen en staaldraad, ringen en klemmen en klaar is kees.
Volkomen voldaan met al die nieuwe informatie worden we ook nog getrakteerd op een lesje dektenten en spatschermen maken.
Alle aanwezigen prijzen zich gelukkig deelgenoot te zijn geweest van deze zeer informatieve excursie. Tof initiatief Arjan!
Na een korte bierpauze hokt het gezelschap weer samen om kennis te nemen van het voorwerk voor nieuw beleid in de VKO. Freek toonde een analyse van de positie van de Vrijheid op basis van trends met een doorkijkje naar potenties in de toekomst. De vele interrupties en soms heftige dialogen geven blijk van grote betrokkenheid. Ook worden er al hele concrete voorstellen gedaan voor vrijheidgebruik zonder bezit. Waarom zouden zeilers geen lid kunnen zijn van zeilverenigingen zonder een boot te bezitten maar er tegen betaling wel gebruik van kunnen maken! Dat kan met roeisloepen toch ook? Het broeit in de VKO!
Het voert te ver om de presentatie weer te geven in dit ‘event ’verslag.
We gaan daarom de analyse en potenties op andere wijze met alle leden delen. Het doel is om zoveel mogelijk interessante ideeën voor de toekomst te verzamelen. We bevinden ons tenslotte in de orientatie fase. Met die verzameling aan voorstellen gaan we kijken naar bruikbaarheid, complementariteit, haalbaarheid en prioritering. We streven ernaar om een volgende ALV te besteden aan het met elkaar delen van kansen en het maken van keuzes voor de toekomst.
Je hoort er snel van!